502 Bad Gateway

เหตุการณ์ปลาตายในแม่น้ำเจ้าพระยาในพื้นที่จังหวัดอ่างทองและพระนครศรีอยุธยา
(11-12 มีนาคม 2550)

1. เรือบรรทุกน้ำตาลก่อนจม / เรือบรรทุกน้ำตาลล่ม/ การกู้เรือ

	เรือ ยู.อี. 35 (UE35) บรรทุกน้ำตาลทรายดิบ (น้ำตาลทรายแดง) จำนวน 650 ตัน ซึ่งมีบริษัทเจ้าสมุทรการขนส่ง จำกัด เป็นผู้เช่าเรือและผู้ขนส่งสินค้า และบริษัทส่งออกน้ำตาลสยาม จำกัด เป็นเจ้าของสินค้า (น้ำตาลทราย)
จุดเรือล่มคือบริเวณท่ามิตรผล ตำบลโพสะ อำเภอเมือง จังหวัดอ่างทอง (เยื้องวัดโพธิ์ทูล) โดยเรือได้จมลงในแม่น้ำเจ้าพระยาเมื่อวันที่ 3 มีนาคม 2550 เวลาประมาณบ่ายถึงกลางคืนต่อเนื่องกัน ซึ่งลักษณะการจมนั้นเรือได้ตะแคงกาบซ้ายก่อนจม เมื่อเรือจมลงทำให้น้ำหนักของเรือได้ดึงเสาเอียงตามไป (รูปเสาที่เห็นตะแคง) เรือ ยู.อี. 35 บรรทุกน้ำตาลทรายดิบ (น้ำตาลทรายแดง) จำนวน 650 ตัน ได้จมลงในแม่น้ำเจ้าพระยา จนมิดน้ำ ซึ่งมองไม่เป็นเรือ
	เมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2550 มีบริษัทรับจ้างทำการกู้เรือตามขั้นตอนในการกู้เรือ ในระหว่างการตรวจสอบก่อนกู้เรือ พบว่ามีน้ำตาลทรายปนเลนเหลือกองอยู่ก้นเรือสูงประมาณ 40 เซนติเมตร โดยได้ดำเนินการกู้เรือ ในระหว่างวันที่ 10 -16 มีนาคม 2550 โดยใช้ถังอัดอากาศขนาด 200 ลิตร ขณะดำเนินการมีเจ้าหน้าที่ของกรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวี มาสังเกตการณ์ด้วย
ที่มา : กรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวี

2. ปลาตาย

3. การประท้วง

4. การติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำ

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดย กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) สำนักงานสิ่งแวดล้อมภาคที่ 6 (สสภ.6) ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัด (ทสจ. ) จังหวัดอ่างทอง และ ทสจ. จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้ดำเนินการตรวจวัดคุณภาพน้ำตั้งแต่บริเวณเหนือจุดเรือล่ม อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง ลงมาจนถึงบริเวณ ตำบลสำแล อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี เพื่อติดตามสถานการณ์ และแจ้งเตือนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยส่งทีมตรวจสอบเก็บตัวอย่างน้ำทุกวัน จำนวน 20 สถานี จำนวน 2 ชุด และตั้งทีมสำรวจเฉพาะอีก 1 ชุด เพื่อติดตามการเคลื่อนตัวของมวลน้ำเสีย เพื่อติดตามการเคลื่อนตัวของมวลน้ำโดยเริ่มตั้งแต่บริเวณที่มีค่าออกซิเจนละลาย (DO) เป็น 0 คือ ที่อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ลงมาทางท้ายน้ำเพื่อแจ้งเตือนล่วงหน้าต่อผู้เกี่ยวข้องและประชาชน โดยได้ติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำอย่างต่อเนื่องทุกวัน ตั้งแต่วันที่ 12 มีนาคม 2550 4.1 คุณภาพน้ำช่วงปลาตาย ระหว่างวันที่ 12-15 มีนาคม 2550 1. ผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา ณ วันที่ 12 มีนาคม 2550 พบว่ามวลน้ำเสียเคลื่อนตัวมาถึงบริเวณ อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรมมาก โดยมีค่าออกซิเจนละลาย (DO) ต่ำสุดที่ 1.0 มิลลิกรัมต่อลิตร และมีความสอดคล้องกับผลการตรวจวิเคราะห์จากห้องปฏิบัติการ ซึ่งพบปริมาณความสกปรกในรูปสารอินทรีย์ (BOD) มีค่า 37.5 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่สูงเกินมาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน (DO ต้องมีค่าระหว่าง 4.0 - 6.0 มิลลิกรัมต่อลิตร และ BOD ต้องมีค่าไม่เกิน 1.5 มิลลิกรัมต่อลิตร ในบริเวณ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ถึงจังหวัดนครสวรรค์) 2. ผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา ณ วันที่ 13 มีนาคม 2550 พบว่า มวลน้ำเสียเคลื่อนตัวมาถึงบริเวณ อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรมมาก โดยมีค่าออกซิเจนละลาย (DO) ต่ำสุดที่ 0.4 มิลลิกรัมต่อลิตร และมีความสอดคล้องกับผลการตรวจวิเคราะห์จากห้องปฏิบัติการ ซึ่งพบปริมาณความสกปรกในรูปสารอินทรีย์ (BOD) และค่า COD มีค่า 47 มิลลิกรัมต่อลิตร และ 56 มิลลิกรัมต่อลิตร ตามลำดับ ซึ่งเป็นปริมาณที่สูงเกินมาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน (DO ต้องมีค่าระหว่าง 4.0 - 6.0 มิลลิกรัมต่อลิตร และ BOD ต้องมีค่าไม่เกิน 1.5 มิลลิกรัมต่อลิตร ในบริเวณจังหวัดพระนครศรีอยุธยาถึงจังหวัดนครสวรรค์) 3. ผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา ณ วันที่ 14 มีนาคม 2550 พบว่า มวลน้ำเสียเคลื่อนตัวมาถึงบริเวณ อำเภอเมือง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรมมาก โดยมีค่าออกซิเจนละลาย (DO) ต่ำสุดที่ 0.9 มิลลิกรัมต่อลิตร และมีความสอดคล้องกับผลการตรวจวิเคราะห์จากห้องปฏิบัติการ ซึ่งพบปริมาณความสกปรกในรูปสารอินทรีย์ (BOD) และค่า COD มีค่า 2.58 มิลลิกรัมต่อลิตร และ 22 มิลลิกรัมต่อลิตร ตามลำดับ ซึ่งเป็นปริมาณที่สูงเกินมาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน (DO ต้องมีค่าระหว่าง 4.0 - 6.0 มิลลิกรัมต่อลิตร และ BOD ต้องมีค่าไม่เกิน 1.5 มิลลิกรัมต่อลิตร ในบริเวณจังหวัดพระนครศรีอยุธยาถึงจังหวัดนครสวรรค์) 4. ผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา ณ วันที่ 15 มีนาคม 2550 บริเวณตั้งแต่อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี ถึง อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง สรุปผลการตรวจวัดได้ ดังนี้ 4.1 ช่วงต้นน้ำ (ตั้งแต่ อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ถึงท่าน้ำวัดราชปักษี เหนือจุดที่เรือบรรทุกน้ำตาลล่ม อำเภอเมือง จังหวัดอ่างทอง) คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์ดี (ออกซิเจนละลาย 6.1-7.0 มิลลิกรัมต่อลิตร) ซึ่งดีขึ้นกว่าในวันที่ 14 มีนาคม 2550 ที่มีค่าออกซิเจนละลายประมาณ 4.0-4.5 มิลลิกรัมต่อลิตร และพบว่าไม่มีเหตุการณ์ปลาตายในบริเวณนี้แล้ว 4.2 ช่วงท้ายน้ำ (ตั้งแต่ ตำบลสำแล อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี ถึง ป้อมเพชร อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา) คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์พอใช้ถึงเสื่อมโทรม (ออกซิเจนละลาย 1.2 - 4.8 มิลลิกรัมต่อลิตร) โดยเฉพาะบริเวณ อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรมมาก ซึ่งคาดว่าเป็นเพราะมวลน้ำเสียที่ไหลมาจากในเขตจังหวัดอ่างทองที่เกิดปัญหาปลาตายตั้งแต่วันที่ 11-12 มีนาคม 2550 4.2 มวลน้ำเสีย มวลน้ำ หมายถึง น้ำเสียที่มีปริมาณออกซิเจนละลายน้ำต่ำกว่า 1.0 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งปลาหรือสิ่งมีชีวิตไม่สามารถอาศัยอยู่ได้) ที่ไหลมาจากจังหวัดอ่างทอง ได้เคลื่อนตัวมาถึงบริเวณอำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 13 มีนาคม 2550 โดยตรวจวัดปริมาณออกซิเจนละลายได้ต่ำสุดที่ 0.5 มิลลิกรัมต่อลิตร กลับฟื้นฟูคุณภาพดีขึ้นแล้ว และไม่มีผลกระทบต่อสัตว์น้ำ ทั้งนี้ ค่าที่ได้มีค่าไม่ต่างจากผลการตรวจวัดในรอบหลายปีที่ผ่านๆ มา อย่างไรก็ตาม การใช้น้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคจะต้องมีการปรับปรุงคุณภาพน้ำก่อนนำไปใช้ คลิกที่นี่เพื่อขยายภาพ   ภาพการเคลื่อมวลน้ำเสีย   จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ดำเนินการเติมอากาศพร้อมกับเติมเชื้อจุลินทรีย์ลงในบริเวณที่มวลน้ำเสียเคลื่อนไปถึงโดยใช้เรือและปั้มอากาศในน้ำ โดยกรมควบคุมมลพิษ ได้ประสานกับจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยใช้เรือ 3 ลำ ทำการเติมอากาศตั้งแต่วัดเชิงเลน อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ตั้งแต่เวลาประมาณ 08.00 น. ถึงบริเวณศูนย์ศิลปาชีพบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา และทำการตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงปริมาณออกซิเจนละลายในน้ำ (DO) ควบคู่ไปด้วย ล่าสุดที่บริเวณ วัดเชิงเลน อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยในวันที่ 25 มีนาคม 2550 คุณภาพน้ำตรวจพบว่ามีค่าออกซิเจนละลายในน้ำประมาณ 3.5 - 3.9 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งคุณภาพน้ำได้กลับฟื้นฟูคุณภาพดีขึ้นแล้ว และไม่มีผลกระทบต่อสัตว์น้ำ ทั้งนี้ ค่าที่ได้มีค่าไม่ต่างจากผลการตรวจวัดในรอบหลายปีที่ผ่านๆ มา อย่างไรก็ตาม การใช้น้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคจะต้องมีการปรับปรุงคุณภาพน้ำก่อนนำไปใช้ 4.3 คุณภาพน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาหลังเกิดเหตุกรณีปลาตาย จากการติดตามคุณภาพน้ำล่าสุด เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2550 จากการตรวจวัดคุณภาพน้ำตั้งแต่อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ถึงอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี พบว่า คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรมถึงพอใช้ (ออกซิเจนละลายน้ำ 2.5 – 4.4 มิลลิกรัมต่อลิตร) โดยเฉพาะบริเวณศูนย์ศิลปาชีพบางไทร ซึ่งทางจังหวัดพระนครศรีอยุธยาได้ดำเนินการเติมอากาศโดยเรือเติมอากาศจำนวน 3 ลำ ตั้งแต่วันที่ 15 มีนาคม 2550 ทำให้มวลน้ำเสียที่ไหลมาจากจังหวัดอ่างทอง กลับฟื้นฟูคุณภาพดีขึ้นแล้ว และไม่มีผลกระทบต่อสัตว์น้ำ ทั้งนี้ ค่าที่ได้มีค่าไม่ต่างจากผลการตรวจวัดในรอบหลายปีที่ผ่านๆ มา อย่างไรก็ตาม การใช้น้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคจะต้องมีการปรับปรุงคุณภาพน้ำก่อนนำไปใช้ คลิกที่นี่เพื่อขยายภาพ แผนที่แสดงจุดตรวจคุณภาพน้ำ

4. การวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา

1. ผลการวิเคราะห์คุณภาพน้ำโดยห้องปฏิบัติการของกรมควบคุมมลพิษ

1. ทองแดง มีค่าน้อยกว่า 2.0 ถึง 4.8 ไมโครกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 0.1 มิลลิกรัมต่อลิตร)

2. แคดเมียม มีค่าน้อยกว่า 0.5 ถึง 0.56 ไมโครกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 0.005 มิลลิกรัมต่อลิตร สำหรับน้ำที่มีความกระด้างในรูปของ CaCO3 ไม่เกินกว่า 100 มิลลิกรัมต่อลิตร และไม่เกิน 0.05 มิลลิกรัมต่อลิตร สำหรับน้ำที่มีความกระด้างในรูปของ CaCO3 เกินกว่า 100 มิลลิกรัมต่อลิตร)

3. โครเมียม มีค่าน้อยกว่า 2.0 ถึง 4.1 ไมโครกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 0.05 มิลลิกรัมต่อลิตร)

4. ตะกั่ว มีค่าน้อยกว่า 5.0 ไมโครกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 0.05 มิลลิกรัมต่อลิตร)

5. แมงกานีส มีค่าน้อยกว่า 0.02 ถึง 0.19 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 1.0 มิลลิกรัมต่อลิตร)

6. นิกเกิล มีค่าน้อยกว่า 5.0 ถึง 6.5 ไมโครกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 0.1 มิลลิกรัมต่อลิตร)

7. สังกะสี มีค่าน้อยกว่า 0.02 มิลลิกรัมกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 1.0 มิลลิกรัมต่อลิตร)

8. เหล็ก มีค่าน้อยกว่า 0.25 ถึง 1.8 มิลลิกรัมต่อลิตร โดยอยู่ในปริมาณที่ตรวจวัดได้ในช่วงที่ผ่านมา ซึ่งคุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์ปกติ

9. สารหนู มีค่าน้อยกว่า 5.0 ไมโครกรัมต่อลิตร ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่เกินมาตรฐานกำหนด (ไม่เกิน 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร)

1. เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2550 ที่ตรวจพบปริมาณไนโตรเจนในมวลน้ำเสียในแม่น้ำเจ้าพระยา ในระดับที่ต่ำมาก 0.07 มิลลิกรัมต่อลิตร และไม่ต่างจากคุณภาพน้ำในสภาวะปกติ เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2550 ที่พบในช่วง 0.07 – 0.14 มิลลิกรัมต่อลิตร

2. เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2550 ที่ตรวจพบปริมาณฟอสฟอรัสในมวลน้ำเสียในแม่น้ำเจ้าพระยา ในระดับที่ต่ำมาก 0.08 มิลลิกรัมต่อลิตร และไม่ต่างจากคุณภาพน้ำในสภาวะปกติ เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2550 ที่พบในช่วง 0.07 – 0.13 มิลลิกรัมต่อลิตร

3. ในกรณีของค่าโปแตสเซียมซึ่งพบสูงมากในน้ำปุ๋ยของโรงงานผงชูรสเท่ากับ 6,738 มิลลิกรัมต่อลิตร เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2550 ที่ตรวจพบปริมาณโปแตสเซียมในมวลน้ำเสียในแม่น้ำเจ้าพระยา ในระดับต่ำที่ 2.9 มิลลิกรัมต่อลิตร กล่าวได้ว่าไม่แตกต่างจากคุณภาพน้ำในสภาวะปกติ เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2550 ที่พบในช่วง 3.1 – 3.8 มิลลิกรัมต่อลิตร

4. อัตราส่วนระหว่างไนโตรเจนต่อฟอสฟอรัสต่อโปแตสเซียม (N : P : K ratio)
จากการคำนวณค่าอัตราส่วนระหว่างค่าไนโตรเจน ต่อ ฟอสฟอรัส ต่อ โปแตสเซียม (N : P : K ratio) ของน้ำปุ๋ยในบ่อเก็บกักปุ๋ยน้ำที่มีผ้าใบคลุมของโรงงานผงชูรส บริษัท เค ที เอ็ม เอส จี จำกัด เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2550 พบว่ามีค่าเท่ากับ 24 : 1 : 4 และในบ่อรวบรวมปุ๋ยน้ำ มีค่าเท่ากับ 206 : 1 : 36 ในขณะที่อัตราส่วนระหว่าง N : P : K ของมวลน้ำเสียบริเวณป้อมเพชร ตำบลสำเภาล่ม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2550 มีค่าเท่ากับ 1 : 1 : 36 ทั้งนี้ในสภาวะปกติของคุณภาพน้ำเมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2550 บริเวณตำบลบางเสด็จ อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง พบว่ามีอัตราส่วนระหว่าง N : P : K มีค่าอยู่เท่ากับ 1 : 1 : 44 จากข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นความแตกต่างกันอย่างมากระหว่างอัตราส่วน N : P : K ของปุ๋ยน้ำของโรงงานผงชูรส บริษัท เค ที เอ็ม เอส จี จำกัด และมวลน้ำเสียในแม่น้ำเจ้าพระยา

2. การจำลองสถานการณ์ด้วยแบบจำลองทางคณิตศาสตร์

ผลที่ได้ คือ ค่า DO ต่ำสุด 0.80 - 0.90 มิลลิกรัมต่อลิตร บริเวณตำบลบางเสด็จ อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง ระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตรห่างจากจุดเรือล่ม ดังแสดงในรูป
	คลิกที่นี่เพื่อขยายภาพ
	รูปแสดงค่า DO ต่ำสุดที่ 0.9 มก./ล.

3. การตรวจสอบท่อน้ำเสียภายในโรงงานผลิตผงชูรส

3.5.1.1 ปริมาณน้ำเสียที่เกิดขึ้นจากกระบวนการผลิตต่อวัน 40 – 200 ลูกบาศก์เมตร

3.5.1.2 ความจุของบ่อเก็บกักน้ำเสียของโรงงาน 118,800 – 237,600 ลูกบาศก์เมตร

7. การฟื้นฟูคุณภาพน้ำ

7.1 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ทรงพระราชทานพระราชานุญาตนำ “เครื่องกลเติมอากาศ” มาช่วยในการปรับปรุงคุณภาพน้ำ

จังหวัดพระนครศรีอยุธยาดำเนินการเติมอากาศลงในแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณที่มีมวลน้ำเสียไหลผ่านบริเวณอำเภอบางปะอิน และต่อเนื่องถึงอำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อเพิ่มปริมาณออกซิเจนในน้ำโดยการใช้เรือขนาด 100 แรงม้า จำนวน 3 ลำ เริ่มดำเนินการตั้งแต่วันที่ 15 มีนาคม 2550

วันที่ 21 มีนาคม 2550 คุณภาพน้ำบริเวณที่มวลน้ำเสียเคลื่อนมาถึงบริเวณระหว่างวัดเชิงเลน อำเภอบางไทร และศูนย์ศิลปาชีพบางไทร โดยมีความยาวของมวลน้ำเสียประมาณ 3 กิโลเมตร และจากการตรวจวัดคุณภาพน้ำพบว่ามีค่าออกซิเจนละลายในน้ำประมาณ 2.5 มิลลิกรัมต่อลิตร (อยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรม) ทั้งนี้มีศูนย์กลางของมวลน้ำเสียอยู่ที่หน้าศูนย์ศิลปาชีพบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทั้งนี้ คุณภาพน้ำโดยทั่วไปในบริเวณนี้ ในช่วงปีที่ผ่านมามีค่าออกซิเจนละลายในน้ำประมาณ 4.0 มิลลิกรัมต่อลิตร

กรมชลประทานระดมนำเครื่องอัดอากาศกว่า 100 เครื่อง มาคิดตั้งใน 4 จังหวัด ได้แก่ อ่างทอง พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานีและนนทบุรี โดยเฉพาะหน้าวัดที่มีการอนุรักษ์พันธุ์ปลา

กรุงเทพมหานครติดตั้งเครื่องเติมอากาศ จำนวน 16 เครื่อง บริเวณปลายคลองสำคัญๆ ที่เชื่อมต่อกับแม่น้ำเจ้าพระยา เช่น คลองผดุงกรุงเกษม คลองบางซื่อและคลองแสนแสบ เป็นต้น และจะใช้วิธีปิดประตูระบายน้ำที่คลองต่างๆ เพื่อลดปริมาณน้ำเสียที่จะระบายลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยา

กรมชลประทานได้การระบายน้ำจากเขื่อนเจ้าพระยา จังหวัดชัยนาท ลงมาช่วยเจือจางน้ำเสีย โดยระบายเพิ่มขึ้นจาก 60 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที เป็น 80 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที ตั้งแต่วันที่ 12 มีนาคม 2550 และในวันที่ 15 มีนาคม 2550 ได้มีการระบายน้ำจากเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ผ่านเขื่อนพระรามหก มาร่วมกับการระบายน้ำจากเขื่อนเจ้าพระยา มาช่วยเจือจางน้ำเสีย เพิ่มขึ้นอีก 10 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที และมีการระบายน้ำจากแม่น้ำน้อยอีก 10 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที ทำให้ปริมาณน้ำที่ใช้ในการเจือจางน้ำเสียในแม่น้ำเจ้าพระยารวมเป็น 100 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที

8. สรุปค่าเสียหาย-ค่าใช้จ่าย และการชดเชยแก่เกษตรกร

• ค่าใช้จ่ายในการตรวจสอบและฟื้นฟู

1.1 หน่วยงานต่างๆ รวมทั้งจังหวัดอ่างทองและจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้แจ้งค่าใช้จ่ายในเบื้องต้นมายังกรมควบคุมมลพิษแล้ว รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 21,423,798.67 ล้านบาท เป็นค่าใช้จ่ายในการดำเนินการเกี่ยวกับกรณีปลาตายในแม่น้ำเจ้าพระยาในพื้นที่จังหวัดอ่างทองและจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทั้งนี้ ในส่วนของรายละเอียดรายการค่าใช้จ่ายและเอกสารหลักฐานต่าง ๆ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำลังดำเนินการจัดทำและจะส่งให้กรมควบคุมมลพิษในภายหลัง เพื่อรวบรวมส่งให้สำนักงานอัยการสูงสุดต่อไป โดยมีรายละเอียดค่าใช้จ่ายดังนี้

1.2 การฟ้องร้องค่าเสียหายของเกษตรกรผู้เลี้ยงปลาในกระชังที่ได้รับผลกระทบกรมควบคุมมลพิษ ได้แนะนำให้ผู้ได้รับความเสียหายให้ดำเนินการฟ้องร้องโดยอาจจะขอความช่วยเหลือจากสภาทนายความในการจัดหาทนายความอาสา เพื่อดำเนินการทางคดีต่อไป

• ค่าชดเชยแก่เกษตรกร

10. การดำเนินการด้านฟ้องร้องคดี

- การดำเนินการกรณีเรือล่มและการกู้เรือ

จังหวัดโดยทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดในฐานะเจ้าพนักงานควบคุมมลพิษตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและ รักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 ได้แจ้งความร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนสถานีตำรวจภูธรอำเภอป่าโมก เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2550 เพื่อให้พนักงานสอบสวนติดตามหาสาเหตุการที่ปลาทับทิม นกระชังของชาวบ้านตายในครั้งนี้ในฐานความผิดทำให้เสียทรัพย์ ทำลาย หรือทำให้เสื่อมค่า หรือทำให้ไร้ประโยชน์ ซึ่งทรัพย์สินหรือมีไว้เพื่อสาธารณะประโยชน์

ขั้นตอนการดำเนินคดี

3.1 กรณีการดำเนินคดี ตามมาตรา 96 ของ พ.ร.บ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 เพื่อฟ้องร้องค่าใช้จ่ายในการจัดการมลพิษ เช่น ค่าใช้จ่ายของทางราชการที่ต้องรับภาระจ่ายจริงในการขจัดมลพิษครั้งนี้ มีข้อเสนอแนะในการดำเนินคดีใน 2 แนวทาง ดังนี้

3.1.1 แนวทางที่ 1 กรมควบคุมมลพิษ เป็นผู้รวบรวมเอกสารหลักฐานต่างๆ ที่หน่วยงานราชการต่างๆ ต้องรับภาระจ่ายจริงในการดำเนินการขจัดมลพิษ และ/หรือดำเนินการเพื่อพิสูจน์หาสาเหตุ เพื่อจัดส่งให้สำนักงานอัยการ ดำเนินการส่งฟ้องศาลต่อไป หรือ

3.1.2 แนวทางที่ 2 ให้แต่ละหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและต้องรับภาระจ่ายจริงในการดำเนินการขจัดมลพิษ และ/หรือดำเนินการเพื่อพิสูจน์หาสาเหตุ เป็นผู้รวบรวมเอกสารหลักฐานค่าใช้จ่าย ส่งให้สำนักงานอัยการโดยตรง เพื่อสำนักงานอัยการจะได้ส่งฟ้องศาลต่อไป

3.2 กรณีดำเนินการตามมาตรา 97 ของ พ.ร.บ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 เพื่อฟ้องร้องค่าใช้จ่ายและค่าเสียหายต่อทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งเป็นของรัฐหรือสาธารณสมบัติของแผ่นดิน เช่น ปลาหรือสัตว์น้ำอื่นๆ ในแม่น้ำ ให้กรมประมง เป็นผู้รวบรวมเอกสารหลักฐานค่าใช้จ่าย ส่งให้สำนักงานอัยการโดยตรง เพื่อสำนักงานอัยการจะได้ส่งฟ้องศาลต่อไป

3.3 กรมควบคุมมลพิษ จะประสานกับสำนักงานอัยการ เพื่อหารือเกี่ยวกับแนวทางในการดำเนินคดีต่อไป

คลิกที่นี่เพื่อขยายภาพ	คลิกที่นี่เพื่อขยายภาพ
ขั้นตอนการดำเนินคดี	แนวทางการดำเนินคดี

11. มาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหาในอนาคต

1. ขอความร่วมมือจากโรงงานทุกแห่งไม่ให้ปล่อยน้ำทิ้งที่ผ่านระบบบำบัดแล้วลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยาโดยตรง ขอให้ปล่อยลงบ่อพักและให้เลี้ยงปลาพื้นเมืองในบ่อพักนี้เพื่อ เป็นตัวชี้วัดคุณภาพน้ำก่อนปล่อยลงสู่แหล่งน้ำสาธารณะ

2. ปลายท่อของบ่อพักที่เลี้ยงปลาที่ปล่อยลงสู่แหล่งน้ำสาธารณะ ให้สามารถมองเห็นและตรวจสอบได้

1. จัดตั้งเครือข่ายภาคประชาชนเฝ้าระวังแจ้งเตือนคุณภาพน้ำและให้ความรู้แก่ประชาชนที่เกี่ยวข้องกับการประกอบอาชีพทางน้ำอย่างยั่งยืน โดยให้กรมควบคุมมลพิษ สำนักงานสิ่งแวดล้อมภาคที่ 6 นนทบุรี และสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดเป็นหน่วยงานหลัก

2. มีการตรวจสอบระบบบำบัดน้ำเสียของโรงงานอุตสาหกรรมโดยผู้เชี่ยวชาญจากส่วนกลางร่วมกับจังหวัดและตัวแทนภาคประชาชนในท้องถิ่นเป็นระยะๆ

3. ให้ความสำคัญและส่งเสริมแนวทางการแก้ไขปัญหาน้ำเสียในระบบลุ่มน้ำอย่างจริงจัง ปรับปรุงและบังคับใช้กฎหมายสิ่งแวดล้อมอย่างเคร่งครัดและต่อเนื่อง โดยคำนึงถึงการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน

4. ให้กระจายอำนาจโดยเฉพาะในเรื่องการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและการแก้ไขปัญหามลพิษจากส่วนกลางสู่ท้องถิ่น การซักซ้อมในเรื่องความรู้ รายละเอียดและขั้นตอนการดำเนินงานระหว่างหน่วยงาน โดยกรมควบคุมมลพิษได้มีการประสานงานกับหน่วยในท้องถิ่นในการดำเนินงานดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง โดยมีการประชุม สัมมนาและการอบรม รวมทั้งจัดทำเอกสารเผยแพร่ข้อมูลวิชาการต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้หน่วงงานในท้องถิ่นใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติงาน

3.1 การติดตั้งสถานีตรวจวัดคุณภาพน้ำอัตโนมัติ โดยกรมควบคุมมลพิษได้ดำเนินการติดตั้งสถานีตรวจวัดคุณภาพน้ำอัตโนมัติ เพื่อการเตือนภัยวิกฤตคุณภาพน้ำ เพื่อแจ้งเตือนภัยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและประชาชนทราบล่วงหน้า เมื่อตรวจสอบพบว่าคุณภาพน้ำผิดปกติในแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งในช่วงที่ผ่านมาได้มีการติดตั้งสถานีตรวจวัดคุณภาพน้ำอัตโนมัติ จำนวน 4 สถานี ได้แก่ สถานีจังหวัดนครสวรรค์ สถานีบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สถานีสำแล จังหวัดปทุมธานี และสถานีสะพานกรุงเทพ จังหวัดกรุงเทพมหานคร และในช่วงปี 2550 ได้ดำเนินการติดตั้งสถานีตรวจวัดคุณภาพน้ำอัตโนมัติเพิ่มอีกจำนวน 4 สถานี คือ สถานีจังหวัดชัยนาท สถานีจังหวัดสิงห์บุรี สถานีอำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง และสถานีอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

3.2 การจัดฝึกอบรมในการจัดตั้งเครือข่ายภาคประชาชนเพื่อเตือนภัยและให้ความรู้เกี่ยวกับคุณภาพน้ำ ในการเลี้ยงปลาในกระชังแก่เกษตรกรผู้เลี้ยงปลา ในกระชังและประชาชนในการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำ โดยให้กรมควบคุมมลพิษ

3.3 มีระบบการประชาสัมพันธ์ข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้องในการเผยแพร่แก่ประชาชน โดยดำเนินการเผยแพร่ผ่านสื่อมวลชนต่างๆ อย่างต่อเนื่องเพื่อให้ประชาชนตระหนักถึงปัญหาคุณภาพน้ำและ ให้มีส่วนร่วมในการปองกันและแก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของแม่น้ำ และลำคลองต่างๆ

3.4 การเฝ้าระวังและป้องกันภัยพิบัติ กรมควบคุมมลพิษได้มีการจัดตั้งคณะทำงานกรณีฉุกเฉินด้านมลพิษทางน้ำ เพื่อดำเนินการสำรวจตรวจสอบกรณีอุบัติภัยมลพิษทางน้ำ และรณรงค์ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการป้องกันและแก้ไขปัญหาอุบัติภัยมลพิษทางน้ำในระยะยาว โดยพิจารณาถึงความสามารถในการรองรับของเสียของแหล่งน้ำ และมีการเตรียมความพร้อมทั้งในช่วงฤดูแล้งและฤดูฝน

3.5 ให้กรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวี กระทรวงคมนาคม จัดตั้งศูนย์เฝ้าระวังและป้องกันภัยพิบัติจากการขนส่งทางน้ำ โดยประสานหน่วยงานราชการส่วนกลางที่เกี่ยวข้องของแต่ละจังหวัดและท้องถิ่น และการสร้างระบบเตือนภัย แผนอุบัติภัยทางน้ำ รวมทั้งระบบการเก็บรวบรวมข้อมูลและการรายงานผลระบบการดำเนินงานเพื่อแก้ไขปัญหาโดยเร่งด่วน

ที่มา : สำนักจัดการคุณภาพน้ำ กรมควบคุมมลพิษ (22 มีนาคม 2550)

12. เอกสารที่เกี่ยวข้อง

1. การรายงานคุณภาพน้ำประจำวัน (รายละเอียด)..
2. แจ้งเตือนคุณภาพน้ำเสื่อมโทรมรายวัน



15 มีนาคม 2550	16 มีนาคม 2550	17 มีนาคม 2550
18 มีนาคม 2550	21 มีนาคม 2550	22 มีนาคม 2550


3. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมแถลงข่าว (รายละเอียด)..
4. การรายงานผลการดำเนินงาน

4.1 เรื่องเสนอ ครม. กรณีปลาตายในแม่น้ำเจ้าพระยา วันที่ 20 มีนาคม 2550 (รายละเอียด)..
4.2 เรื่องเสนอ ครม. รายงานสถานการณ์คุณภาพน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา (รายละเอียด)..
4.3 เรื่องเสนอ ครม. กรณีปลาตายในแม่น้ำเจ้าพระยาในเดือนมีนาคม (รายละเอียด)..และเดือนเมษายน (รายละเอียด)..

5. สรุปสาระสำคัญมติคณะรัฐมนตรี กรณีปลาตายในแม่น้ำเจ้าพระยา ( รายละเอียด)..
6. การตรวจราชการของผู้ตรวจการ ทส. (รายละเอียด)..