จากกรณีปัญหาแม่น้ำกกมีความขุ่นผิดปกติ กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้กำหนดจุดตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดล้อมเพื่อตรวจวัดคุณภาพน้ำและตะกอนดิน ในแม่น้ำกก 15 จุด (KK01 – KK15) และลำน้ำสาขาที่ไหลลงแม่น้ำกก ได้แก่ (แม่น้ำฝาง (FA01) แม่น้ำลาว (LA01) แม่น้ำกรณ์ (KO01) แม่น้ำสรวย (SU01)) แม่น้ำสาย 3 จุด (SA01 – SA03) แม่น้ำรวก (RU01 – RU02) และแม่น้ำโขง 3 จุด (NK01 – NK03) ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดเชียงราย และได้กำหนดแผนในการตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดล้อม ในปีงบประมาณ 2568 เริ่มจากเดือนมีนาคม ถึงเดือนกันยายน 2568 โดยจะเก็บตัวอย่างน้ำ เดือนละ 2 ครั้ง และเก็บตัวอย่างตะกอนดิน เดือนละ 1 ครั้ง ตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนกันยายน 2568

ผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำตามมาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน จากการเก็บตัวอย่างคุณภาพน้ำ ครั้งที่ 9 เมื่อวันที่ 4-8 สิงหาคม 2568

“แม่น้ำกก” พบว่าสารหนูไม่เกินค่ามาตรฐานฯ และบางจุดตรวจวัด ตั้งแต่บริเวณชายแดนไทย – พม่า อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ จนถึงบริเวณ ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน จ.เชียงราย (KK01 -KK015) โดยมีค่าอยู่ในช่วง น้อยกว่า 0.010 – 0.012มิลลิกรัมต่อลิตร (มก./ล.) (มาตรฐานไม่เกิน 0.01 มก./ล.) ดังนี้

KK01 ชายแดนไทย-พม่า ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK02 สะพานมิตรภาพแม่นาวาง-ท่าตอน ต.ท่าตอน อ.แม่อาย มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK03 สะพานสองดินแดนบ้านแม่สลัก อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK04 บ้านจะเด้อ หมู่ 6 ต.ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.011 มก./ล.

KK05 สะพานมิตรภาพแม่ยาว-ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK06 บ้านโป่งนาคำ ต.ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK07 สะพานข้ามแม่น้ำกก ต.ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.010 มก./ล.

KK08 สะพานแม่ฟ้าหลวง ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK09 สะพานเฉลิมพระเกียรติ1 ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.011 มก./ล.

KK10 ฝายเชียงราย ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.011 มก./ล.

KK11 สะพานริมกก-เวียงเหนือรวมใจ อ.เวียงชัย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.012 มก./ล.

KK12 สะพานโยนกนาคนคร ต.แม่ข้าวต้ม อ.เมือง มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK013 ต.ท่าข้าวเปลือก อ.แม่จัน มีค่าสารหนู 0.010 มก./ล.

KK014 ต.หนองป่าก่อ อ.ดอยหลวง มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

KK015 ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

แม่น้ำสาขาที่ไหลลงแม่น้ำกก (แม่น้ำฝาง FA01 แม่น้ำกรณ์ KO01 แม่น้ำสรวย SU01 และแม่น้ำลาว LA01) คุณภาพน้ำมีค่าเป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนด คุณภาพน้ำของแม่น้ำที่เป็นจุดอ้างอิง และลำน้ำสาขาของแม่น้ำกกยังมีค่าอยู่ในระดับที่ปลอดภัย

“แม่น้ำสาย” สารหนู (As) เกินมาตรฐาน ทั้ง 3 จุด ดังนี้

SA01 บ้านหัวฝาย ต.แม่สาย อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.029 มก./ล.

SA02 สะพานมิตรภาพแม่น้ำสายแห่งที่ 2 อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.034 มก./ล.

SA03 บ้านป่าซางงาม ม.6 ต.เกาะช้าง อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.019 มก./ล.

“แม่น้ำรวก” สารหนู (As) ไม่เกินค่ามาตรฐานฯ ทั้ง 2 จุด ดังนี้

RU01 สถานีสูบน้ำเกาะช้าง การประปาส่วนภูมิภาค อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

RU02 ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย จุดปลายน้ำรวกก่อนลงแม่น้ำโขง มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

“แม่น้ำโขง” สารหนู (As) มีค่าเป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนด ทั้ง 3 จุด ดังนี้

NK01 จุดผ่านแดนถาวรสามเหลี่ยมทองคำ ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.010 มก./ล.

NK02 ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.010 มก./ล.

NK03 บ้านสบกก ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู น้อยกว่า 0.010 มก./ล.

จากการวิเคราะห์ข้อมูล

1) ผลการตรวจวัดการปนเปื้อนในแม่น้ำกก สาย-รวก และ โขง ในครั้งที่ 9 ต้นเดือนสิงหาคม 2568 พบว่าความขุ่นในแม่น้ำกกมีค่าลดลง การปนเปื้อนของสารหนูไม่เกินมาตรฐานที่กำหนด ยกเว้นช่วงบริเวณก่อนฝายเชียงราย และหลังฝายเชียงราย อำเภอเมืองเชียงราย ซึ่งคาดว่าจากสถานการณ์อุทกภัยที่เกิดขึ้นในพื้นที่ภาคเหนือ ของประเทศไทย และที่ติดต่อกับประเทศเมียนมาเนื่องจากพายุวิภา ซึ่งมีน้ำล้นตลิ่งและการแจ้งเตือนอพยพในฝั่ง ประเทศไทยหลายครั้ง อาจเป็นสาเหตุทำให้แหล่งกำเนิดจากต้นทางหยุดดำเนินการชั่วคราว จึงไม่พบการปนเปื้อน ของโลหะหนักในบริเวณแม่น้ำกก ยกเว้นบริเวณฝายเชียงรายที่มีการเปิดประตูระบายน้ำเพื่อบรรเทาอุทกภัย จึงอาจมีการกวนตะกอนทำให้สารหนูที่สะสมเดิมฟุ้งกระจาย และสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานเล็กน้อย (0.011-0.012 มก./ล.) 2) การปนเปื้อนในแม่น้ำสาย ช่วงที่ไหลเข้าประเทศไทย อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ยังพบว่า สารหนูและตะกั่วสูงเกินกว่ามาตรฐานที่กำหนดอย่างต่อเนื่อง และจะค่อยๆ ลดลงในบริเวณแม่น้ำรวก ข้อสังเกตในช่วงเวลาดังกล่าว แม่น้ำสายมีปริมาณน้ำมาก ล้นตลิ่ง และพนังกั้นน้ำเสียหายเนื่องจากพายุหลายจุด ทั้งนี้ กรมควบคุมมลพิษ มีแผนตรวจวัดคุณภาพน้ำอย่างต่อเนื่องเพื่อเปรียบเทียบผลการตรวจวัด คุณภาพน้ำและใช้เป็นข้อมูลประกอบการในการแก้ไขปัญหาในแม่น้ำและบรรเทาผลกระทบที่จะเกิดขึ้นต่อการนำน้ำ ไปใช้ประโยชน์ของประชาชน